Efekty hormonalne u gryzoni zachodzące pod wpływem feromonów

Efekty hormonalne zachodzące u gryzoni pod wpływem feromonów

 

Zaczynając omawianie tych ciekawych efektów należy najpierw przybliżyć znaczenie pojęcia "feromony". Otóż są to związki semiochemiczne, co oznacza substancje chemiczne używane przez zwierzęta do komunikacji. Czas na pierwszy efekt - efekt Bruce'a.

Efekt Bruce'a - zaburzenia ciąży u samicy związane z wyczuwaniem przez nią zapachu obcego samca. W takim wypadku nie dochodzi do implantacji zarodka i ciąża zostaje przerwana a samica bardzo szybko wraca do stanu rui. Dlaczego takie zachowanie wyewoluowało? Jest to związane z tym, że samiec zwiększa swój sukces reprodukcyjny. Natomiast samica w pewien sposób też zyskuje, ponieważ jeśli w czasie porodu obcy samiec znajdowałby się w pobliżu, prawdopodobnie zabiłby potomstwo samicy, aby szybciej powróciła do stanu rui. Efektowi Bruce'a można zapobiec podając samicy prolaktynę, progesteron lub blokując podwzgórze za pomocą rezerpiny.

 Efekt Whitten'a - polega na stymulującym efekcie substancji zawartych w moczu samca na cykl rujowy samic. Badania Wesleya Kingstona Whitten'a, które polegały na odizolowaniu samic myszy i świnki morskiej od samca, wykazały, że w przypadku pojawienia się samca, samica wchodzi w okres estrus (czyli ruję), natomiast jeśli samiec pojawia się w grupie samic, dochodzi do zjawiska synchronizacji rui. 

Efekt Vandenbergh'a - dochodzi do przyspieszenia dojrzewania samic hodowanych we wspólnej klatce. 

Efekt Lee-Boota - dochodzi do zahamowania rui u samic przebywających w grupie przy braku samca. Czasami może dochodzić do ciąż rzekomych. Przyczyna tego zjawiska nie została dokładnie zbadana. Przypuszcza się, że może mieć na celu redukcję liczebności populacji o zbyt dużym zagęszczeniu. 

Efekt Ropartza - polega na tym, że zapach innych gryzoni powoduje rozrost nadnerczy i zwiększone wydzielanie kortykosteroidów, co zmniejsza zdolności reprodukcyjne zwierzęcia.

Zapraszam do zapoznania się z artykułami naukowymi na ten temat:

1. Bruce H. M. , 1959. "An exteroceptive block to pregnancy in the mouse". Nature 184, 105.

2. Marchlewska-Koj A, 1988. "W świecie ssaków - komunikacja węchowa". Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

3. Whitten W. K.,1956, "Modification of the oestrous cycle of the mouse by external stimuli associated with the male", J. Endocrinol, 13, 399-404

4.Vandenbergh J. G., 1969, "Male odor accelerates female sexual maturation in mice. Endocrinology. 84, 658-660.

5. Cavaggioni A., Mucignat-Caretta C., Caretta A., 1995, "Acceleration of puberty onset in female mice by male urinary proteins". J.Psychiol. 486, 517-522.

6. Ropartz P., 1966, "Contibution to the study of the determinism of a group effect in mice". CR Acad. Sci. Hebd. Seances Acad. Sci. D 262, 2070-2072

Zapraszam do subskrypcji i komentowania.